کوردستان میدیا: هفته‌نامه‌ی باس در شماره‌ی جدید خود در رابطه با اوضاع کنونی کردستان، گفتگویی با آقای مصطفی هجری، دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران انجام داده است.
ترجمه‌ی فارسی گفتگوی هفتەنامەی باس با دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران، عینأ در پی می‌آید:
باس: دیدگاه شما در رابطه با وضعیت کنونی منطقه چیست؟ آیا فکر می‌کنید که این اوضاع به سود اقلیم کردستان است؟
مصطفی هجری: این وضعیت را از چند زاویه می‌توان تحلیل نمود که برخی از آنها مثبت و امیدوارکننده هستند، به ویژه اینکه مشخص شد زمانی که داعش کردستان عراق را مورد حمله قرار داد، حکومت اقلیم کردستان با جلب حمایت سیاسی بین‌المللی، به خوبی از آن استفاده نمود، ملت کُرد در کانون توجهات جهانی قرار گرفت و بسیاری از کشورهای اروپایی و غربی برای همکاری با کردستان عراق متحد شدند، از سوی دیگر فرصت مناسبی برای نیروی پیشمرگ کردستان بود تا سلاح‌های پیشرفته از کشورهای پیشرفته‌ی جهان دریافت نماید. جنبه‌ی منفی قضیه نیز آن است که در داخل اقلیم کردستان هماهنگی وجود ندارد. همگی ما نیز به این امر واقف هستیم که در چنین اوضاعی اگر اتحادی در میان نباشد، اقلیم کردستان نخواهد توانست در برابر تعرضات گسترده‌ای که با آن روبروست، مقاومت نماید. به همین دلیل، اتحاد در وضعیت کنونی اقلیم کردستان بسیار مهم است، زیرا تاکنون مشکلات اقلیم کردستان با بغداد لاینحل باقی مانده است، از لحاظ سیاسی با ایران هماهنگ نیست، ایران موجودیت این حکومت کُردی را به نفع خود نمی‌داند و می‌کوشد تا مشکلاتی برای آن ایجاد نماید و در این رابطه از فقدان یک گفتمان واحد داخلی (در اقلیم کردستان) سوء استفاده می‌نماید.
باس: آیا منظور شما همان گفتمان واحد میان احزاب سیاسی کردستان عراق است؟
مصطفی هجری: بله، اتحاد و وحدت گفتمانی احزاب نهایتاً به اتحاد مردم و افکار عمومی داخلی خواهد انجامید و این امر نیز به افزایش تأثیرات مثبت منجر خواهد شد، لیکن متأسفانه هرچه زمان بیشتر می‌گذرد احزاب کردستان عراق به جای نزدیکی بیشتر با یکدیگر، بیش از پیش از یکدیگر دور می‌شوند، این نیز از جنبه‌های منفی مهم قضیه است که دشمنان ملت کرد می‌توانند سوء استفاده‌ی فراوانی از آن به عمل آورند.
باس: آنچه در اقلیم کردستان مشاهده می‌شود، تقسیم احزاب میان قطب‌بندی‌های جهانی است، پارت دمکرات و گوران (تغییر) به سوی غرب و اتحادیه‌ی میهنی به سوی ایران متمایل می‌باشند. تا چه حد این قطب‌بندی جهانی بر احزاب کردستان ایران تأثیرگذار بوده است؟
مصطفی هجری: آنچه تاکنون دیده می‌شود این است که احزاب کردستان ایران میان این دو جبهه تقسیم نشده‌اند، برنامه و اساسنامه‌ی آنان بیشتر ملی است، شاید در نحوه‌ی دستیابی به حقوق ملی تفاوت‌هایی موجود باشد، برخی طرفدار استقلال و برخی دیگر خواستار فدرالیسم باشند، اما همگی متمایل به محور ملی هستند، شاید در سال‌های اخیر انشعاباتی همانند آنچه در مورد کومله و حزب دمکرات روی داد، اتفاق افتاده باشد، لیکن هم‌اینک به دلیل حساسیت اوضاع، در میان همگی آنها بر سر نقاط مشترک و مسأله‌ی ملی، اتحاد و هماهنگی مشاهده می‌شود.
باس: تا چه حد برای این برهه که به حساسیت آن اشاره نمودید، پروژه‌ی مثبت دارید؟ به عبارت دیگر، آیا رهبری ملت کرد در کردستان عراق با شما مشورت نموده است تا این وضعیت به سود کلیت ملت کرد تمام شود؟
مصطفی هجری: در حقیقت رهبری کردستان عراق هیچ گونه مشورتی با ما ننموده، لیکن ما با احزاب این بخش از کردستان، به ویژه با پارت دمکرات، اتحادیه‌ی میهنی و گوران روابطی دوستانه داریم. هر گاه نیز که با آنان دیدار نموده‌ایم، به گفتگو در این زمینه پرداخته و کوشیده‌ایم تا میان آنان نزدیکی برقرار نماییم.
باس: آیا پیشنهادی در این زمینه داشته‌اید؟
مصطفی هجری: پیشنهادی نداشته‌ایم، لیکن صحبت‌های جدی و ضروری با آنان داشته‌ایم.
باس: در رابطه با میزان مشارکت شما در نبرد با داعش گفته می‌شد که پیشمرگان شما در جبهه‌ی نبرد هستند و سپس گفته شد که به درخواست یکی از جریانات سیاسی کردستان، نیروهایتان را فرا خوانده‌اید. از چگونگی این مسأله برایمان بگویید؟
مصطفی هجری: موضع ما همواره شفاف بوده و به حکومت اقلیم کردستان گفته‌ایم که اگر نیازمند همکاری ما باشید، برای هر وضعیت جنگی‌ای آمادگی داریم، لیکن مشروط به این که شما راضی باشید، زیرا ما همواره خواسته‌ایم که نیرویی یاری‌دهنده برای کردستان عراق باشیم، نه نیرویی مداخله‌گر، این بود که در جریان جنگ با داعش از ما خواسته شد و ما نیز نیروهایمان را به جبهه‌ی جنگ فرستادیم، لیکن پس از مدت کوتاهی خواستار بازگشت ما شدند.
باس: چه کسی از شما خواست؟
مصطفی هجری: همان طرفی که خواستار اعزام نیروهای ما شده بود، از ما خواست که نیروهایمان را بازگردانیم، به صورت رسمی از دلایل این امر مطلع نشده‌ایم، اما به صورت غیر رسمی به نظر می‌رسد که بازگرداندن ما، بنا به درخواست ایران بوده است.
باس: چرا نمی‌گویید که این طرف چه کسی بوده است؟
مصطفی هجری: زیرا ضرورت ندارد. این جریان بخشی از حکومت اقلیم است و ما نیز هر دو درخواست آن را اجابت نمودیم. همان گونه که گفتم، ما می‌خواهیم نیرویی یاری‌رسان در منطقه باشیم نه مداخله‌گر. در همین چهارچوب نیز این مسأله را امری عادی تلقی می‌کنیم.
باس: پیشمرگان شما در کدام جبهه بودند، محور جلولا یا مخمور؟ آیا در جلولا پاسداران ایرانی را دیدید؟
مصطفی هجری: پیشمرگان ما در محور مخمور و گویر بودند، اما ایران نیروهای بسیاری در جبهه‌های نبرد دارد که بنا به اهداف و مقاصد خویش به اینجا آمده‌اند، علاوه بر کارشناسان ویژه‌ای که به ارتش عراق کمک می‌کنند، پیکارجویان آنها نیز در منطقه حضور دارند.
باس: با توجه به وضعیتی که کوبانی و کردستان سوریه با آن روبرو هستند، دیدگاه شما راجع به حضور نیروهای YPG در کردستان عراق چیست؟
مصطفی هجری: اگر حضور آنان در کردستان عراق به درخواست حکومت کردستان عراق بوده باشد، وظیفه‌ی میهنی خویش را به انجام رسانده‌اند، ولی اگر به طور خودسرانه آمده باشند، کار خوبی نیست و آن را درست نمی‌دانیم. از نظر ما این مداخله است، زیرا ما موافق نیستیم که نیروی یکی از بخش‌های کردستان، بدون درخواست قبلی در بخش دیگر مداخله نماید و موجب ایجاد اختلافات سیاسی شود.
باس: اکنون گفته می‌شود که داعش با تمامی بدی‌هایش، میخ نهایی را بر تابوت معاهده‌ی سایکس ـ پیکو کوبیده که این نیز به سود ملت کرد است. شما فکر می‌کنید که ملت کرد همچنان بایستی به جنگ با داعش ادامه دهد یا راه دیگری وجود دارد؟
مصطفی هجری: به طور کلی معتقد نیستم که ملت کرد صرفاً بایستی بجنگد.
باس: آیا این بدان معناست که مذاکره با داعش را امری عادی می‌دانید؟
مصطفی هجری: بله. به این بستگی دارد که در مذاکره چه هدفی تعقیب می‌شود. اگر اقلیم کردستان با داعش مذاکره کند تا جنگ را از خود دور نماید، کجای این کار اشکال دارد؟ در هر مذاکره‌ای مهم این است که چه سیاستی را تعقیب می‌کنید، در مذاکره، هدف مهم است.
باس: به بحث دیگری می‌پردازیم و شاید به موضوع قبلی هم بازگردیم، بیماری رهبر جمهوری اسلامی تا چه حد بر تحولات این کشور تأثیرگذار خواهد بود؟
مصطفی هجری: تصور نمی‌کنم بیماری وی تأثیرگذار باشد، تا آنجا که اطلاع داریم معالجه شده است، خامنه‌ای نیز همانند خمینی خواهد مرد، لیکن در چنین سیستمی، آمدن و رفتن یک زمامدار تغییری در راستای دمکراسی و آزادی‌ها ایجاد نخواهد کرد، زیرا این سیستم مخالف ارزش‌ها و اصول حقوق بشر و آزادی است، بنابراین اشتباه است اگر تصور کنیم که با مرگ خامنه‌ای تغییراتی ایجاد خواهد شد، شاید تغییر افراد تا حدودی تأثیرگذار باشد، ولی باعث تغییر سیستم نخواهد شد.
باس: پس چرا در ترکیه اردوغان بسیاری از چیزها را تغییر داده است؟
مصطفی هجری: آنچه در ترکیه وجود دارد نوعی دمکراسی است اگرچه نقاط ضعفی هم دارد، لیکن مادام که دمکراسی برقرار است، راه تغییر و اصلاح هم وجود دارد، اما در نظامی همچون جمهوری اسلامی که فاقد هرگونه بنیان دمکراسی است، افراد قادر به ایجاد تغییرات چندانی نخواهند بود.
باس: پس دلیل اینکه شما حاضر به مذاکره با این سیستم نیستید، همین است؟ آیا تاکنون هیچ پیشنهادی از سوی شما یا آنان مطرح شده است؟
مصطفی هجری: زمانی پس از پایان جنگ ایران و عراق، جمهوری اسلامی خواستار مذاکره با ما شد تا از راه صلح‌آمیز مسأله‌ی کرد حل و فصل شود، چنین بود که دکتر قاسملو در وین با هیأت ایرانی به مذاکره پرداخت و ترور گردید، به همین دلیل ما هیچ پیشنهادی برای گفتگو با این سیستم ارائه ننموده‌ایم، زیرا بر این باوریم که در چنین نظامی حقوق ملت کرد تأمین نخواهد شد و آزادی و دمکراسی تحقق نخواهد یافت.
باس: پس شما منتظر چه هستید؟ در حالی که شرایط جنگ را هم ندارید؟
مصطفی هجری: اگر نگاه ژرفی به تاریخ مبارزات ملت کرد تاکنون بیاندازیم، ملت کرد در طول تاریخ هرگز نتوانسته حکومت مرکزی را تغییر دهد، بلکه به فراهم کردن مقدمات کار برای استفاده از فرصت‌ها پرداخته است، همانند پارت دمکرات و اتحادیه‌ی میهنی که پس از مبارزاتی طولانی سرانجام توانستند از فرصت پس از سرنگونی صدام استفاده نموده و بعدها حکومت اقلیم کردستان را تأسیس نمایند.
باس: بنابراین آیا مقدمات لازم برای بهره‌برداری از فرصت‌ها را فراهم نموده‌اید؟
مصطفی هجری: بله، منتظر فرصت هستیم و مقدمات لازم را فراهم نموده‌ایم و از لحاظ نیروی پیشمرگه اقدامات مفصلی انجام داده‌ایم.
باس: پیشتر به این مطلب اشاره نمودید که در میان احزاب کردستان ایران تا حد مناسبی وحدت گفتمان وجود دارد، به ویژه در رابطه با مسأله‌ی ملی. در این راستا پژاک چه جایگاهی در این جبهه‌ی متحد دارد؟
مصطفی هجری: پژاک یک حزب مستقل نیست و بخشی از PKK می‌باشد، از احزاب کردستان ایران هم نیست، بلکه حزبی متعلق به بخش دیگری از کردستان است، در این نشست‌ها و جلسات مشترک احزاب کردستان ایران، جائی برای پژاک نیست.
باس: آیا این بدان معناست که وجود پژاک به سود کردستان ایران نیست؟
مصطفی هجری: ما بر این باوریم که هر حزبی در چهارچوب همان بخش از کردستان می‌تواند مفید باشد که در آنجا تشکیل شده است، ما به عنوان حزبی از کردستان ایران نباید تصور کنیم که دلسوزتر از احزاب کردستان عراق یا سایر بخش‌های دیگر کردستان هستیم، بنابراین بایستی اجازه دهیم که مردم این مناطق برای خود تصمیم بگیرند، اگر از ما کمک خواستند، آنگاه بایستی به همکاری آنان بشتابیم نه این که در امور سیاسی آنان مداخله کنیم، ما کمک‌رسانی و همکاری را وظیفه‌ی خود می‌دانیم.
باس: چرا ایران اینقدر مصمم است که داعش را از خود دور نگه دارد، آیا بدین خاطر است که نمی‌خواهد فرصت مورد نظر شما پیش بیاید؟
مصطفی هجری: ایران نه تنها نمی‌خواهد داعش از بین برود، بلکه می‌خواهد آن را نگه دارد. می‌خواهد داعش باقی بماند تا در مواقع لازم از آنان استفاده نماید، زیرا داعش مستقل نیست و سیاست ایران، عراق و احتمالاً ترکیه نیز در آن نقش دارد. ایران همواره می‌خواهد تنش و جنگ در منطقه باشد، در کنار آن نیز نمی‌خواهد که داعش مستقل باشد، در همین چهارچوب نیز از تحقق فرصت‌ها برای ملت کرد ممانعت به عمل می‌آورد و از منافع ایدئولوژی و سیستم خود محافظت می‌نماید.
باس: گفتید که ایران همواره می‌خواهد جنگ در منطقه جریان داشته باشد، آیا فکر می‌کنید که ایران در تشکیل داعش نقش داشته است؟
مصطفی هجری: بر این باور نیستم که ایران داعش را به وجود آورده باشد، اما به طرز بسیار هوشمندانه‌ای از طریق عوامل خود در عراق و سوریه که می‌توانند در جهت‌گیری‌های جنگی داعش تأثیرگذار باشند، در آن نفوذ نموده است، به عنوان مثال زمانی که داعش موصل را تسخیر نمود، با توجه به آن همه امکانات که به دست آورده بود، به نظر می‌رسید که به سوی بغداد خواهد رفت، اما ناگهان به سوی کردستان حمله‌‌ور شد، زیرا این عوامل جمهوری اسلامی بودند که به آنها خط می‌دادند تا اقلیم کردستان را که از استقلال سخن می‌گفت، مجازات نماید، در این راستا امیر عبدالهیان، معاون وزیر امور خارجه‌ی ایران علناً اعلام نمود که اگر حکومت اقلیم به سیاستی که در پیش گرفته است، ادامه دهد، پشیمان خواهد شد، اما بعدها با سیاست‌ورزی تمام وانمود کرد که نگران کردستان است و به اعزام نیرو برای رویارویی با داعش پرداخت.
باس: یعنی تغییر جهت حملات داعش به سوی اقلیم کردستان، کار ایران بوده است؟
مصطفی هجری: بدون شک تأثیر آن بیش از تمامی طرف‌های دیگر بوده است.
باس: در چنین وضعیتی تا چه حد کنگره‌ی ملی برای اتحاد گفتمانی ملت کرد در منطقه اهمیت دارد؟
مصطفی هجری: این امر میبایستی زودتر انجام می‌گرفت، ولی اکنون متأسفانه با پراکندگی بیشتر طرف‌های مختلف تصور نمی‌کنم که برگزار شود، گرچه آرزوی هر کرد میهن‌پرستی است، اما در حقیقت روابط میان طرف‌ها در حد برگزاری کنگره‌ی ملی نیست و اینک حتی در رابطه با تعیین یک استاندار برای سلیمانیه نیز به توافق نمی‌رسند، پس چگونه می‌توانند بر سر چنین مسأله‌ی مهمی به توافق برسند.
باس: پیشتر تلاش‌های زیادی در جریان بود، اما گفته می‌شد که PKK می‌خواهد نصف اعضای کنگره وابسته به این حزب باشند، آیا این عاملی برای تعویق کنگره نبود؟
مصطفی هجری: بله، نخستین عامل، زیاده‌خواهی‌های PKK بود که باعث به تعویق افتادن کنگره شد، سپس مسأله‌ی داعش پیش آمد و روابط پارت دمکرات و PKK بدتر شد، این‌ها عواملی برای عدم برگزاری کنگره در آن زمان بودند.
باس: تا چه حد موافق هستید که ملت کرد در کردستان عراق رفراندوم برگزار نماید و تشکیل دولت مستقل را اعلام کند؟
مصطفی هجری: هم اکنون در اقلیم کردستان امکان اعلام استقلال وجود دارد، اما پیش از هر چیز اراده‌ی متحد مردم کردستان عراق مهم است که در حال حاضر چنین اراده‌ای وجود ندارد. علاوه بر این، استقلال پیامدهای بسیار منفی در کوتاه‌مدت به دنبال خواهد داشت، کردستان هدف محاصره قرار خواهد گرفت و مشکلاتی برای آن پیش خواهد آمد، مردمی که در کردستان زندگی می‌کنند بایستی تحمل چنین وضعی را داشته باشند که فعلاً اثری از آن نمی‌بینیم، به همین دلیل، وضعیت کنونی برای اعلام استقلال مساعد نیست.
ــ این گفتگو در شماره‌ی روز سه‌شنبه ٢٢ مهرماه سال ١٣٩٣ خورشیدی برابر با چهاردهم اکتبر سال ٢٠١٤ میلادی هفته‌نامه‌ی باس در اربیل چاپ و منتشر شده است.
ترجمه‌ی فارسی گفتگوی هفتەنامەی باس با دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران، عینأ در پی می‌آید:
باس: دیدگاه شما در رابطه با وضعیت کنونی منطقه چیست؟ آیا فکر می‌کنید که این اوضاع به سود اقلیم کردستان است؟
مصطفی هجری: این وضعیت را از چند زاویه می‌توان تحلیل نمود که برخی از آنها مثبت و امیدوارکننده هستند، به ویژه اینکه مشخص شد زمانی که داعش کردستان عراق را مورد حمله قرار داد، حکومت اقلیم کردستان با جلب حمایت سیاسی بین‌المللی، به خوبی از آن استفاده نمود، ملت کُرد در کانون توجهات جهانی قرار گرفت و بسیاری از کشورهای اروپایی و غربی برای همکاری با کردستان عراق متحد شدند، از سوی دیگر فرصت مناسبی برای نیروی پیشمرگ کردستان بود تا سلاح‌های پیشرفته از کشورهای پیشرفته‌ی جهان دریافت نماید. جنبه‌ی منفی قضیه نیز آن است که در داخل اقلیم کردستان هماهنگی وجود ندارد. همگی ما نیز به این امر واقف هستیم که در چنین اوضاعی اگر اتحادی در میان نباشد، اقلیم کردستان نخواهد توانست در برابر تعرضات گسترده‌ای که با آن روبروست، مقاومت نماید. به همین دلیل، اتحاد در وضعیت کنونی اقلیم کردستان بسیار مهم است، زیرا تاکنون مشکلات اقلیم کردستان با بغداد لاینحل باقی مانده است، از لحاظ سیاسی با ایران هماهنگ نیست، ایران موجودیت این حکومت کُردی را به نفع خود نمی‌داند و می‌کوشد تا مشکلاتی برای آن ایجاد نماید و در این رابطه از فقدان یک گفتمان واحد داخلی (در اقلیم کردستان) سوء استفاده می‌نماید.
باس: آیا منظور شما همان گفتمان واحد میان احزاب سیاسی کردستان عراق است؟
مصطفی هجری: بله، اتحاد و وحدت گفتمانی احزاب نهایتاً به اتحاد مردم و افکار عمومی داخلی خواهد انجامید و این امر نیز به افزایش تأثیرات مثبت منجر خواهد شد، لیکن متأسفانه هرچه زمان بیشتر می‌گذرد احزاب کردستان عراق به جای نزدیکی بیشتر با یکدیگر، بیش از پیش از یکدیگر دور می‌شوند، این نیز از جنبه‌های منفی مهم قضیه است که دشمنان ملت کرد می‌توانند سوء استفاده‌ی فراوانی از آن به عمل آورند.
باس: آنچه در اقلیم کردستان مشاهده می‌شود، تقسیم احزاب میان قطب‌بندی‌های جهانی است، پارت دمکرات و گوران (تغییر) به سوی غرب و اتحادیه‌ی میهنی به سوی ایران متمایل می‌باشند. تا چه حد این قطب‌بندی جهانی بر احزاب کردستان ایران تأثیرگذار بوده است؟
مصطفی هجری: آنچه تاکنون دیده می‌شود این است که احزاب کردستان ایران میان این دو جبهه تقسیم نشده‌اند، برنامه و اساسنامه‌ی آنان بیشتر ملی است، شاید در نحوه‌ی دستیابی به حقوق ملی تفاوت‌هایی موجود باشد، برخی طرفدار استقلال و برخی دیگر خواستار فدرالیسم باشند، اما همگی متمایل به محور ملی هستند، شاید در سال‌های اخیر انشعاباتی همانند آنچه در مورد کومله و حزب دمکرات روی داد، اتفاق افتاده باشد، لیکن هم‌اینک به دلیل حساسیت اوضاع، در میان همگی آنها بر سر نقاط مشترک و مسأله‌ی ملی، اتحاد و هماهنگی مشاهده می‌شود.
باس: تا چه حد برای این برهه که به حساسیت آن اشاره نمودید، پروژه‌ی مثبت دارید؟ به عبارت دیگر، آیا رهبری ملت کرد در کردستان عراق با شما مشورت نموده است تا این وضعیت به سود کلیت ملت کرد تمام شود؟
مصطفی هجری: در حقیقت رهبری کردستان عراق هیچ گونه مشورتی با ما ننموده، لیکن ما با احزاب این بخش از کردستان، به ویژه با پارت دمکرات، اتحادیه‌ی میهنی و گوران روابطی دوستانه داریم. هر گاه نیز که با آنان دیدار نموده‌ایم، به گفتگو در این زمینه پرداخته و کوشیده‌ایم تا میان آنان نزدیکی برقرار نماییم.
باس: آیا پیشنهادی در این زمینه داشته‌اید؟
مصطفی هجری: پیشنهادی نداشته‌ایم، لیکن صحبت‌های جدی و ضروری با آنان داشته‌ایم.
باس: در رابطه با میزان مشارکت شما در نبرد با داعش گفته می‌شد که پیشمرگان شما در جبهه‌ی نبرد هستند و سپس گفته شد که به درخواست یکی از جریانات سیاسی کردستان، نیروهایتان را فرا خوانده‌اید. از چگونگی این مسأله برایمان بگویید؟
مصطفی هجری: موضع ما همواره شفاف بوده و به حکومت اقلیم کردستان گفته‌ایم که اگر نیازمند همکاری ما باشید، برای هر وضعیت جنگی‌ای آمادگی داریم، لیکن مشروط به این که شما راضی باشید، زیرا ما همواره خواسته‌ایم که نیرویی یاری‌دهنده برای کردستان عراق باشیم، نه نیرویی مداخله‌گر، این بود که در جریان جنگ با داعش از ما خواسته شد و ما نیز نیروهایمان را به جبهه‌ی جنگ فرستادیم، لیکن پس از مدت کوتاهی خواستار بازگشت ما شدند.
باس: چه کسی از شما خواست؟
مصطفی هجری: همان طرفی که خواستار اعزام نیروهای ما شده بود، از ما خواست که نیروهایمان را بازگردانیم، به صورت رسمی از دلایل این امر مطلع نشده‌ایم، اما به صورت غیر رسمی به نظر می‌رسد که بازگرداندن ما، بنا به درخواست ایران بوده است.
باس: چرا نمی‌گویید که این طرف چه کسی بوده است؟
مصطفی هجری: زیرا ضرورت ندارد. این جریان بخشی از حکومت اقلیم است و ما نیز هر دو درخواست آن را اجابت نمودیم. همان گونه که گفتم، ما می‌خواهیم نیرویی یاری‌رسان در منطقه باشیم نه مداخله‌گر. در همین چهارچوب نیز این مسأله را امری عادی تلقی می‌کنیم.
باس: پیشمرگان شما در کدام جبهه بودند، محور جلولا یا مخمور؟ آیا در جلولا پاسداران ایرانی را دیدید؟
مصطفی هجری: پیشمرگان ما در محور مخمور و گویر بودند، اما ایران نیروهای بسیاری در جبهه‌های نبرد دارد که بنا به اهداف و مقاصد خویش به اینجا آمده‌اند، علاوه بر کارشناسان ویژه‌ای که به ارتش عراق کمک می‌کنند، پیکارجویان آنها نیز در منطقه حضور دارند.
باس: با توجه به وضعیتی که کوبانی و کردستان سوریه با آن روبرو هستند، دیدگاه شما راجع به حضور نیروهای YPG در کردستان عراق چیست؟
مصطفی هجری: اگر حضور آنان در کردستان عراق به درخواست حکومت کردستان عراق بوده باشد، وظیفه‌ی میهنی خویش را به انجام رسانده‌اند، ولی اگر به طور خودسرانه آمده باشند، کار خوبی نیست و آن را درست نمی‌دانیم. از نظر ما این مداخله است، زیرا ما موافق نیستیم که نیروی یکی از بخش‌های کردستان، بدون درخواست قبلی در بخش دیگر مداخله نماید و موجب ایجاد اختلافات سیاسی شود.
باس: اکنون گفته می‌شود که داعش با تمامی بدی‌هایش، میخ نهایی را بر تابوت معاهده‌ی سایکس ـ پیکو کوبیده که این نیز به سود ملت کرد است. شما فکر می‌کنید که ملت کرد همچنان بایستی به جنگ با داعش ادامه دهد یا راه دیگری وجود دارد؟
مصطفی هجری: به طور کلی معتقد نیستم که ملت کرد صرفاً بایستی بجنگد.
باس: آیا این بدان معناست که مذاکره با داعش را امری عادی می‌دانید؟
مصطفی هجری: بله. به این بستگی دارد که در مذاکره چه هدفی تعقیب می‌شود. اگر اقلیم کردستان با داعش مذاکره کند تا جنگ را از خود دور نماید، کجای این کار اشکال دارد؟ در هر مذاکره‌ای مهم این است که چه سیاستی را تعقیب می‌کنید، در مذاکره، هدف مهم است.
باس: به بحث دیگری می‌پردازیم و شاید به موضوع قبلی هم بازگردیم، بیماری رهبر جمهوری اسلامی تا چه حد بر تحولات این کشور تأثیرگذار خواهد بود؟
مصطفی هجری: تصور نمی‌کنم بیماری وی تأثیرگذار باشد، تا آنجا که اطلاع داریم معالجه شده است، خامنه‌ای نیز همانند خمینی خواهد مرد، لیکن در چنین سیستمی، آمدن و رفتن یک زمامدار تغییری در راستای دمکراسی و آزادی‌ها ایجاد نخواهد کرد، زیرا این سیستم مخالف ارزش‌ها و اصول حقوق بشر و آزادی است، بنابراین اشتباه است اگر تصور کنیم که با مرگ خامنه‌ای تغییراتی ایجاد خواهد شد، شاید تغییر افراد تا حدودی تأثیرگذار باشد، ولی باعث تغییر سیستم نخواهد شد.
باس: پس چرا در ترکیه اردوغان بسیاری از چیزها را تغییر داده است؟
مصطفی هجری: آنچه در ترکیه وجود دارد نوعی دمکراسی است اگرچه نقاط ضعفی هم دارد، لیکن مادام که دمکراسی برقرار است، راه تغییر و اصلاح هم وجود دارد، اما در نظامی همچون جمهوری اسلامی که فاقد هرگونه بنیان دمکراسی است، افراد قادر به ایجاد تغییرات چندانی نخواهند بود.
باس: پس دلیل اینکه شما حاضر به مذاکره با این سیستم نیستید، همین است؟ آیا تاکنون هیچ پیشنهادی از سوی شما یا آنان مطرح شده است؟
مصطفی هجری: زمانی پس از پایان جنگ ایران و عراق، جمهوری اسلامی خواستار مذاکره با ما شد تا از راه صلح‌آمیز مسأله‌ی کرد حل و فصل شود، چنین بود که دکتر قاسملو در وین با هیأت ایرانی به مذاکره پرداخت و ترور گردید، به همین دلیل ما هیچ پیشنهادی برای گفتگو با این سیستم ارائه ننموده‌ایم، زیرا بر این باوریم که در چنین نظامی حقوق ملت کرد تأمین نخواهد شد و آزادی و دمکراسی تحقق نخواهد یافت.
باس: پس شما منتظر چه هستید؟ در حالی که شرایط جنگ را هم ندارید؟
مصطفی هجری: اگر نگاه ژرفی به تاریخ مبارزات ملت کرد تاکنون بیاندازیم، ملت کرد در طول تاریخ هرگز نتوانسته حکومت مرکزی را تغییر دهد، بلکه به فراهم کردن مقدمات کار برای استفاده از فرصت‌ها پرداخته است، همانند پارت دمکرات و اتحادیه‌ی میهنی که پس از مبارزاتی طولانی سرانجام توانستند از فرصت پس از سرنگونی صدام استفاده نموده و بعدها حکومت اقلیم کردستان را تأسیس نمایند.
باس: بنابراین آیا مقدمات لازم برای بهره‌برداری از فرصت‌ها را فراهم نموده‌اید؟
مصطفی هجری: بله، منتظر فرصت هستیم و مقدمات لازم را فراهم نموده‌ایم و از لحاظ نیروی پیشمرگه اقدامات مفصلی انجام داده‌ایم.
باس: پیشتر به این مطلب اشاره نمودید که در میان احزاب کردستان ایران تا حد مناسبی وحدت گفتمان وجود دارد، به ویژه در رابطه با مسأله‌ی ملی. در این راستا پژاک چه جایگاهی در این جبهه‌ی متحد دارد؟
مصطفی هجری: پژاک یک حزب مستقل نیست و بخشی از PKK می‌باشد، از احزاب کردستان ایران هم نیست، بلکه حزبی متعلق به بخش دیگری از کردستان است، در این نشست‌ها و جلسات مشترک احزاب کردستان ایران، جائی برای پژاک نیست.
باس: آیا این بدان معناست که وجود پژاک به سود کردستان ایران نیست؟
مصطفی هجری: ما بر این باوریم که هر حزبی در چهارچوب همان بخش از کردستان می‌تواند مفید باشد که در آنجا تشکیل شده است، ما به عنوان حزبی از کردستان ایران نباید تصور کنیم که دلسوزتر از احزاب کردستان عراق یا سایر بخش‌های دیگر کردستان هستیم، بنابراین بایستی اجازه دهیم که مردم این مناطق برای خود تصمیم بگیرند، اگر از ما کمک خواستند، آنگاه بایستی به همکاری آنان بشتابیم نه این که در امور سیاسی آنان مداخله کنیم، ما کمک‌رسانی و همکاری را وظیفه‌ی خود می‌دانیم.
باس: چرا ایران اینقدر مصمم است که داعش را از خود دور نگه دارد، آیا بدین خاطر است که نمی‌خواهد فرصت مورد نظر شما پیش بیاید؟
مصطفی هجری: ایران نه تنها نمی‌خواهد داعش از بین برود، بلکه می‌خواهد آن را نگه دارد. می‌خواهد داعش باقی بماند تا در مواقع لازم از آنان استفاده نماید، زیرا داعش مستقل نیست و سیاست ایران، عراق و احتمالاً ترکیه نیز در آن نقش دارد. ایران همواره می‌خواهد تنش و جنگ در منطقه باشد، در کنار آن نیز نمی‌خواهد که داعش مستقل باشد، در همین چهارچوب نیز از تحقق فرصت‌ها برای ملت کرد ممانعت به عمل می‌آورد و از منافع ایدئولوژی و سیستم خود محافظت می‌نماید.
باس: گفتید که ایران همواره می‌خواهد جنگ در منطقه جریان داشته باشد، آیا فکر می‌کنید که ایران در تشکیل داعش نقش داشته است؟
مصطفی هجری: بر این باور نیستم که ایران داعش را به وجود آورده باشد، اما به طرز بسیار هوشمندانه‌ای از طریق عوامل خود در عراق و سوریه که می‌توانند در جهت‌گیری‌های جنگی داعش تأثیرگذار باشند، در آن نفوذ نموده است، به عنوان مثال زمانی که داعش موصل را تسخیر نمود، با توجه به آن همه امکانات که به دست آورده بود، به نظر می‌رسید که به سوی بغداد خواهد رفت، اما ناگهان به سوی کردستان حمله‌‌ور شد، زیرا این عوامل جمهوری اسلامی بودند که به آنها خط می‌دادند تا اقلیم کردستان را که از استقلال سخن می‌گفت، مجازات نماید، در این راستا امیر عبدالهیان، معاون وزیر امور خارجه‌ی ایران علناً اعلام نمود که اگر حکومت اقلیم به سیاستی که در پیش گرفته است، ادامه دهد، پشیمان خواهد شد، اما بعدها با سیاست‌ورزی تمام وانمود کرد که نگران کردستان است و به اعزام نیرو برای رویارویی با داعش پرداخت.
باس: یعنی تغییر جهت حملات داعش به سوی اقلیم کردستان، کار ایران بوده است؟
مصطفی هجری: بدون شک تأثیر آن بیش از تمامی طرف‌های دیگر بوده است.
باس: در چنین وضعیتی تا چه حد کنگره‌ی ملی برای اتحاد گفتمانی ملت کرد در منطقه اهمیت دارد؟
مصطفی هجری: این امر میبایستی زودتر انجام می‌گرفت، ولی اکنون متأسفانه با پراکندگی بیشتر طرف‌های مختلف تصور نمی‌کنم که برگزار شود، گرچه آرزوی هر کرد میهن‌پرستی است، اما در حقیقت روابط میان طرف‌ها در حد برگزاری کنگره‌ی ملی نیست و اینک حتی در رابطه با تعیین یک استاندار برای سلیمانیه نیز به توافق نمی‌رسند، پس چگونه می‌توانند بر سر چنین مسأله‌ی مهمی به توافق برسند.
باس: پیشتر تلاش‌های زیادی در جریان بود، اما گفته می‌شد که PKK می‌خواهد نصف اعضای کنگره وابسته به این حزب باشند، آیا این عاملی برای تعویق کنگره نبود؟
مصطفی هجری: بله، نخستین عامل، زیاده‌خواهی‌های PKK بود که باعث به تعویق افتادن کنگره شد، سپس مسأله‌ی داعش پیش آمد و روابط پارت دمکرات و PKK بدتر شد، این‌ها عواملی برای عدم برگزاری کنگره در آن زمان بودند.
باس: تا چه حد موافق هستید که ملت کرد در کردستان عراق رفراندوم برگزار نماید و تشکیل دولت مستقل را اعلام کند؟
مصطفی هجری: هم اکنون در اقلیم کردستان امکان اعلام استقلال وجود دارد، اما پیش از هر چیز اراده‌ی متحد مردم کردستان عراق مهم است که در حال حاضر چنین اراده‌ای وجود ندارد. علاوه بر این، استقلال پیامدهای بسیار منفی در کوتاه‌مدت به دنبال خواهد داشت، کردستان هدف محاصره قرار خواهد گرفت و مشکلاتی برای آن پیش خواهد آمد، مردمی که در کردستان زندگی می‌کنند بایستی تحمل چنین وضعی را داشته باشند که فعلاً اثری از آن نمی‌بینیم، به همین دلیل، وضعیت کنونی برای اعلام استقلال مساعد نیست.
ــ این گفتگو در شماره‌ی روز سه‌شنبه ٢٢ مهرماه سال ١٣٩٣ خورشیدی برابر با چهاردهم اکتبر سال ٢٠١٤ میلادی هفته‌نامه‌ی باس در اربیل چاپ و منتشر شده است.
