کریم پرویزی
تأسیس جمهوری کُردستان در ٧٠ سال قبل، جهانی را تغییر داد که پیش از آن ملت کُرد محو می‌شد و سلطه‌ای فاشیستی به دنبال برافکندن موجودیت ملتی از بیخ و بُن بود. جمهوری کُردستان دارای ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی، تاریخی، استراتژیک و جامعه‌شناختی است که هر یک ملزم به خوانشی ژرف و متفاوت می‌باشد.
در این بین، نقش وجودی حزب دمکرات کردستان به عنوان بنیانگذار این جمهوری، نقشی تعیین‌کننده و شناساننده به شمار می‌رود.
تعیین‌کننده به این معنا که بدون یک حزب مدرن و دمکراتیک، احتمال تأسیس حکومتی مترقی و پرافتخار همچون جمهوری کُردستان بسیار ضعیف بود. شناساننده به این معنی که هر موقع از حکومت کُردستان در سال ١٩٤٦ سخن رانده می‌شود، برای معرفی و شناسایی این حکومت، باید به تعاریف و برنامه‌های حزب دمکرات که این جمهوری را بنا نهاد، متوسل گردید.
پرسشی که در مرور سریع تاریخ درهم تنیده‌ی جمهوری کُردستان و حزب دمکرات مطرح می‌شود این است که اگر حزب دمکرات وجود نمی‌داشت، حکومت خیالی‌ای که قرار بود تأسیس شود، چگونه حکومتی می‌بود.
ما قادر نخواهیم بود که بجای پارامترهایی که در تاریخ به وقوع پیوسته، ، پارامتر دیگری جایگزین نماییم و شکل فرضی به تاریخ بدهیم، اما نمونه و تجربیات ملل دیگر و ملت کُرد نشان داده که در فقدان یک حزب دمکرات چگونه حکومتی ایجاد خواهد شد.
هرچند حزب دمکرات جدیدالتأسیس بود و فرصت این را نداشت که در همه زوایای زندگی مردم غور کند و برنامه‌هایش را در میان مردم اشاعه دهد، اما در مدت زمان ٣٣٠ روز حاکمیت جمهوری کُردستان جهانی از افتخار دمکراتیک خلق کرد که نسل‌های بعد از جمهوری کُردستان همچون خط مشی بدان توجه دارند.
اما در فقدان یک حزب دمکراتیک، بسی حکومت در جهان، خاورمیانه و حتی کُردستان ایجاد و آزموده شدند. بسیاری از حکومت‌ها هرچند در ابتدا مشروعیت انقلابی هم داشتند، اما بعدها و در جریان حکمفرمایی به سبب نبود یک حزب دمکرات در قدرت، راه دیکتاتوری و استبداد را در پیش گرفتند و در نهایت برخی از این حکومت‌ها گوی سبقت را از حکومت اسلاف خود ربودند، به نحوی که مردم آرزوی بازگشت به وضعیت قبل از انقلاب و حکومت غیردمکراتیک را طلب کرده‌اند.
در اینجاست که به نگرشی برمی‌خوریم که علاوه بر نقش حزب دمکرات در تأسیس جمهوری کُردستان، وجود سازمانی دمکراتیک که دیدگاه انسانی و مدرن و دمکراتیک برای حیات اجتماعی و سیاسی مردم قائل باشد، ضرورتی انکارناپذیر است که الگویی نظیر حزب دمکرات کردستان ایران، سند افتخارات را قطور و سنگین خواهد کرد.
تأسیس جمهوری کُردستان در ٧٠ سال قبل، جهانی را تغییر داد که پیش از آن ملت کُرد محو می‌شد و سلطه‌ای فاشیستی به دنبال برافکندن موجودیت ملتی از بیخ و بُن بود. جمهوری کُردستان دارای ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی، تاریخی، استراتژیک و جامعه‌شناختی است که هر یک ملزم به خوانشی ژرف و متفاوت می‌باشد.
در این بین، نقش وجودی حزب دمکرات کردستان به عنوان بنیانگذار این جمهوری، نقشی تعیین‌کننده و شناساننده به شمار می‌رود.
تعیین‌کننده به این معنا که بدون یک حزب مدرن و دمکراتیک، احتمال تأسیس حکومتی مترقی و پرافتخار همچون جمهوری کُردستان بسیار ضعیف بود. شناساننده به این معنی که هر موقع از حکومت کُردستان در سال ١٩٤٦ سخن رانده می‌شود، برای معرفی و شناسایی این حکومت، باید به تعاریف و برنامه‌های حزب دمکرات که این جمهوری را بنا نهاد، متوسل گردید.
پرسشی که در مرور سریع تاریخ درهم تنیده‌ی جمهوری کُردستان و حزب دمکرات مطرح می‌شود این است که اگر حزب دمکرات وجود نمی‌داشت، حکومت خیالی‌ای که قرار بود تأسیس شود، چگونه حکومتی می‌بود.
ما قادر نخواهیم بود که بجای پارامترهایی که در تاریخ به وقوع پیوسته، ، پارامتر دیگری جایگزین نماییم و شکل فرضی به تاریخ بدهیم، اما نمونه و تجربیات ملل دیگر و ملت کُرد نشان داده که در فقدان یک حزب دمکرات چگونه حکومتی ایجاد خواهد شد.
هرچند حزب دمکرات جدیدالتأسیس بود و فرصت این را نداشت که در همه زوایای زندگی مردم غور کند و برنامه‌هایش را در میان مردم اشاعه دهد، اما در مدت زمان ٣٣٠ روز حاکمیت جمهوری کُردستان جهانی از افتخار دمکراتیک خلق کرد که نسل‌های بعد از جمهوری کُردستان همچون خط مشی بدان توجه دارند.
اما در فقدان یک حزب دمکراتیک، بسی حکومت در جهان، خاورمیانه و حتی کُردستان ایجاد و آزموده شدند. بسیاری از حکومت‌ها هرچند در ابتدا مشروعیت انقلابی هم داشتند، اما بعدها و در جریان حکمفرمایی به سبب نبود یک حزب دمکرات در قدرت، راه دیکتاتوری و استبداد را در پیش گرفتند و در نهایت برخی از این حکومت‌ها گوی سبقت را از حکومت اسلاف خود ربودند، به نحوی که مردم آرزوی بازگشت به وضعیت قبل از انقلاب و حکومت غیردمکراتیک را طلب کرده‌اند.
در اینجاست که به نگرشی برمی‌خوریم که علاوه بر نقش حزب دمکرات در تأسیس جمهوری کُردستان، وجود سازمانی دمکراتیک که دیدگاه انسانی و مدرن و دمکراتیک برای حیات اجتماعی و سیاسی مردم قائل باشد، ضرورتی انکارناپذیر است که الگویی نظیر حزب دمکرات کردستان ایران، سند افتخارات را قطور و سنگین خواهد کرد.
