کەریم پەرویزی
دوو ساڵ و نیو پێش ئێستا، لە هاوینی ساڵی ١٣٩٢، واتە ساڵی ٢٠١٣ زاییندا هەوڵەکانی لایەنە سیاسیەکانی کوردستان بۆ گرتنی کۆنگرەی نەتەوەیی کورد چرتر ببوەوە و چەندین کۆبوونەوەی فراوانی هێز و لایەنە سیاسیەکان گیرا و سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستانیش بە چروپڕی کۆبوونەوەکانی سەرپەرستی دەکرد و سکرتاریای کۆنگرە دامەزرا و لیژنەکان پێک هاتن و کار دەکرا کە کۆنگرەی نەتەوەیی کورد ببەسترێ، بەڵام ئەو هەموو هەوڵە سەرکەوتوو نەبوو و بەتایبەت هێژموونی خوازیی هەندێک لایەن بەستنی کۆبوونەوەی باڵای بۆ دیاریکردنی ستراتیژیی نەتەوەیی! پەک خست.
ئێستا و دوای هێرشی داعش بۆ سەر کورد و کوردستان و ئاڵوگۆڕی زۆر لە ناوچە و هێرشی هەمەلایەنی چەندین قەیرانی سیاسی بۆ سەر کورد لە هەموو بەشەکاندا، بە پێی لۆژیکی سیاسی و بەرژەوەندیی نەتەوەیی دەبێ هەوڵی زیاتر و جیدیتر بۆ بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی هەبێ و کورد وەکوو نەتەوەیەکی یەکهەڵوێست بەڵام دابەشکراوی بەزۆرەملێ لە قەیرانەکاندا خۆی بنوێنێ و بەرەوڕووی مەترسیەکان بێتەوە، بەڵام ئەوەی کە لەو نێوەدا نادیارە لۆژیکی سیاسی و نەتەوەییە.
هەموو نەتەوەکانی دونیا لەکاتی هەڕەشە توند و مەترسیدارەکاندا یەکدەنگ دەبن و گرفتە نێوخۆیی و جیاوازیە سەلیقەیی و بەرژەوەندیە کورتخایەنەکان وەلا دەنێن و هاوهەڵوێست، وەکوو نەتەوەیەکی بەئیرادە، بە دژی گرفتە گەورەکان دەوەستنەوە و بەسەریدا زاڵ دەبن، بەڵام بەداخەوە کە لە نێو نەتەوەی کورددا بەتایبەت کە بە سەر چەند وڵاتدا دابەش کراوە، لەو کاتەدا کە دوژمنانی رەنگاورەنگ هەرەشە لە مانی ئەم نەتەوەیە دەکەن، نەک نەتەوەی کورد یەکدەست و یەک هەڵوێست نەبووە، بەڵکوو پەرتەوازەترو شپرزتر بووە.
وای لێ هاتوە کە چاوەڕوانیی یەکهەڵوێستیی نەتەوەییمان نەبێ هیچ، چاوەڕوانیی پشتیوانی و هاوپشتیی لە گرووپ و بەشی جیا بەنیسبەت گرووپ و بەشی جیاجیاشمان نەبێ و لەوە خراپتریش گەیشتووینەتە دۆخێک کە ئاواتەخوازین کە پێش لە دوژمنانی نەتەوەکەمان، بەشیکی کورد زەربە لەو بەشەکەیتر نەدا! لایەنێکی سیاسی وەپێش نەکەوەێ و پێش لە دۆژمنان، هەڕەشە نەبێ بۆ لایەنی دیکە! برایەکمان نەبێ بە قەڵغان بۆ دژمنان و برایەکی دیکەمان پاڵمان پێوە نەنێ بۆ قووڵایی دۆڵەکەمان بەرنەداتەوە.
نموونەی ئەو جۆرە هەڵوێستە نانەتەوەییانە کە لەم رۆژانەدا بینیمان، کرانەوەی دەزگای رۆشنبیریی خومەینی لە کەرکووک بوو کە پارێزگاری کەرکووک کە خۆی سەردەمانێک لە رێکخراوێکی بە ناو کۆنگرە نەتەوەیی کاری دەکرد ! ئەو دەزگایەی کردەوە. ئەوەی کە چەمکی رۆشنبیری و دیاردەی دزێوی خومەینی تاچەند لەگەڵ یەک ناتەبان و دژبەیەکن، کەس حاشای لێ ناکا و گەر گومانێک لەو بارەوە هەبێ دەبێ پرسیار لە بەڕێز پارێزگاری کەرکووک بکرێ تا گومانەکان بڕەوێنێتەوە. بلەوە کارەساتبارتر ئەوەیە کە خومەینی گەر بۆ فارس و ئێرانیەکان ڕۆشنبیر بێو سەمبۆلی رۆشنبیری بێ ( کە وا نیە و سەرتاپای خەڵکی ئێران بە دواکەوتووی دەناسن)، بەڵام خۆ بۆ کورد و لانیکەم بۆ کوردستانی رۆژهەڵات، دڕندەیەکی تاوانبار بووە کە فەرمانی جەهادی بە دژی نەتەوەی کورد دەر کردوە و بە هەزاران رۆلەی کورد بە فەرمانی خومەینی کوژراون و دەیان هەزار کەس بریندار و زیندانی و بێ سەرو شوێن کراون و دەیان هەزار کەس لە ژێر هێرشی سپای درندەی خومینیدا ئاوارە ولاتان بوون. هەر بە فەرمانی خومەینی زیاتر لە مانگێک شاری سنە تۆپباران کرا و هەر بە فەرمانی خومەینی سوپا و ئەرتەش و بەسیج و جاش و بەکرێگیراوان هێرشیان کرد سەر شار بەشار و گوند بە گوندی کوردستان و ئەوەی تاوانیان لە دەست دەهات دژ بە نەتەوەی کورد کردیان.
لە سەرتاسەری دونیادا بگەڕێی تاکە یەک جوولەکە نادۆزیتەوە کە بە شان و باڵای هیتلێردا هەڵ بڵێ. لە دونیادا گرووپ و رێکخراو و سازمانی جوولەکە پەیدا دەبن و هەن کە ئیدئۆلۆژیی سەهیۆنیزمیان قبووڵ نیە، هەیانە سۆسیالیستە، هەیانە لیبراڵە، هەیانە مەزهەبیی توندە، هەیان لامەزهەبە، بەڵآم تاکە یەک جوولەکەیان تێدا پەیدا ناکەی کە هیتلێری پێ رۆشنبیر بێ! نە بە تاک و نە بە رێکخراو هیچ جوولەکەیەک نیە کە پشتیوانی لە هیتلێر و نازیسم بکا و هەوڵی داپۆشینی تاوانەکانیان بدا. بۆیە جوولەکە وەک نەتەوەیەک کە دەتوانن بەرەوڕووی قەیرانەکان ببنەوە دەر دەکەون و کوردیش وەکوو نەتەوەیەک کە لە قەیران و هەڕەشەکاندا پەرتەوازەتر دەبێ، نمایش دەکرێ.
هەوڵی داپۆشینی تاوان و جینایەتەکانی خومەینی و کۆماری ئیسلامی، نەک لە راستای بەرژەوەندیی نەتەوەییدا نیە و بە هیچ لۆژیکێکی سیاسی و نەتەوەیی پاساو نادرێتەوە، بەڵکوو رێک نیشاندەری کارەساتی نەتەوەییە.
دوای دوو ساڵ و نیو لە هەوڵەکان بۆ گرتنی کۆنگرەی نەتەوەیی! ئێستا گەیشتووینە خاڵی خولقاندنی کارەساتی نەتەوەیی بە دەستی خۆمان وەک نەتەوەی کورد.
دوو ساڵ و نیو پێش ئێستا، لە هاوینی ساڵی ١٣٩٢، واتە ساڵی ٢٠١٣ زاییندا هەوڵەکانی لایەنە سیاسیەکانی کوردستان بۆ گرتنی کۆنگرەی نەتەوەیی کورد چرتر ببوەوە و چەندین کۆبوونەوەی فراوانی هێز و لایەنە سیاسیەکان گیرا و سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستانیش بە چروپڕی کۆبوونەوەکانی سەرپەرستی دەکرد و سکرتاریای کۆنگرە دامەزرا و لیژنەکان پێک هاتن و کار دەکرا کە کۆنگرەی نەتەوەیی کورد ببەسترێ، بەڵام ئەو هەموو هەوڵە سەرکەوتوو نەبوو و بەتایبەت هێژموونی خوازیی هەندێک لایەن بەستنی کۆبوونەوەی باڵای بۆ دیاریکردنی ستراتیژیی نەتەوەیی! پەک خست.
ئێستا و دوای هێرشی داعش بۆ سەر کورد و کوردستان و ئاڵوگۆڕی زۆر لە ناوچە و هێرشی هەمەلایەنی چەندین قەیرانی سیاسی بۆ سەر کورد لە هەموو بەشەکاندا، بە پێی لۆژیکی سیاسی و بەرژەوەندیی نەتەوەیی دەبێ هەوڵی زیاتر و جیدیتر بۆ بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی هەبێ و کورد وەکوو نەتەوەیەکی یەکهەڵوێست بەڵام دابەشکراوی بەزۆرەملێ لە قەیرانەکاندا خۆی بنوێنێ و بەرەوڕووی مەترسیەکان بێتەوە، بەڵام ئەوەی کە لەو نێوەدا نادیارە لۆژیکی سیاسی و نەتەوەییە.
هەموو نەتەوەکانی دونیا لەکاتی هەڕەشە توند و مەترسیدارەکاندا یەکدەنگ دەبن و گرفتە نێوخۆیی و جیاوازیە سەلیقەیی و بەرژەوەندیە کورتخایەنەکان وەلا دەنێن و هاوهەڵوێست، وەکوو نەتەوەیەکی بەئیرادە، بە دژی گرفتە گەورەکان دەوەستنەوە و بەسەریدا زاڵ دەبن، بەڵام بەداخەوە کە لە نێو نەتەوەی کورددا بەتایبەت کە بە سەر چەند وڵاتدا دابەش کراوە، لەو کاتەدا کە دوژمنانی رەنگاورەنگ هەرەشە لە مانی ئەم نەتەوەیە دەکەن، نەک نەتەوەی کورد یەکدەست و یەک هەڵوێست نەبووە، بەڵکوو پەرتەوازەترو شپرزتر بووە.
وای لێ هاتوە کە چاوەڕوانیی یەکهەڵوێستیی نەتەوەییمان نەبێ هیچ، چاوەڕوانیی پشتیوانی و هاوپشتیی لە گرووپ و بەشی جیا بەنیسبەت گرووپ و بەشی جیاجیاشمان نەبێ و لەوە خراپتریش گەیشتووینەتە دۆخێک کە ئاواتەخوازین کە پێش لە دوژمنانی نەتەوەکەمان، بەشیکی کورد زەربە لەو بەشەکەیتر نەدا! لایەنێکی سیاسی وەپێش نەکەوەێ و پێش لە دۆژمنان، هەڕەشە نەبێ بۆ لایەنی دیکە! برایەکمان نەبێ بە قەڵغان بۆ دژمنان و برایەکی دیکەمان پاڵمان پێوە نەنێ بۆ قووڵایی دۆڵەکەمان بەرنەداتەوە.
نموونەی ئەو جۆرە هەڵوێستە نانەتەوەییانە کە لەم رۆژانەدا بینیمان، کرانەوەی دەزگای رۆشنبیریی خومەینی لە کەرکووک بوو کە پارێزگاری کەرکووک کە خۆی سەردەمانێک لە رێکخراوێکی بە ناو کۆنگرە نەتەوەیی کاری دەکرد ! ئەو دەزگایەی کردەوە. ئەوەی کە چەمکی رۆشنبیری و دیاردەی دزێوی خومەینی تاچەند لەگەڵ یەک ناتەبان و دژبەیەکن، کەس حاشای لێ ناکا و گەر گومانێک لەو بارەوە هەبێ دەبێ پرسیار لە بەڕێز پارێزگاری کەرکووک بکرێ تا گومانەکان بڕەوێنێتەوە. بلەوە کارەساتبارتر ئەوەیە کە خومەینی گەر بۆ فارس و ئێرانیەکان ڕۆشنبیر بێو سەمبۆلی رۆشنبیری بێ ( کە وا نیە و سەرتاپای خەڵکی ئێران بە دواکەوتووی دەناسن)، بەڵام خۆ بۆ کورد و لانیکەم بۆ کوردستانی رۆژهەڵات، دڕندەیەکی تاوانبار بووە کە فەرمانی جەهادی بە دژی نەتەوەی کورد دەر کردوە و بە هەزاران رۆلەی کورد بە فەرمانی خومەینی کوژراون و دەیان هەزار کەس بریندار و زیندانی و بێ سەرو شوێن کراون و دەیان هەزار کەس لە ژێر هێرشی سپای درندەی خومینیدا ئاوارە ولاتان بوون. هەر بە فەرمانی خومەینی زیاتر لە مانگێک شاری سنە تۆپباران کرا و هەر بە فەرمانی خومەینی سوپا و ئەرتەش و بەسیج و جاش و بەکرێگیراوان هێرشیان کرد سەر شار بەشار و گوند بە گوندی کوردستان و ئەوەی تاوانیان لە دەست دەهات دژ بە نەتەوەی کورد کردیان.
لە سەرتاسەری دونیادا بگەڕێی تاکە یەک جوولەکە نادۆزیتەوە کە بە شان و باڵای هیتلێردا هەڵ بڵێ. لە دونیادا گرووپ و رێکخراو و سازمانی جوولەکە پەیدا دەبن و هەن کە ئیدئۆلۆژیی سەهیۆنیزمیان قبووڵ نیە، هەیانە سۆسیالیستە، هەیانە لیبراڵە، هەیانە مەزهەبیی توندە، هەیان لامەزهەبە، بەڵآم تاکە یەک جوولەکەیان تێدا پەیدا ناکەی کە هیتلێری پێ رۆشنبیر بێ! نە بە تاک و نە بە رێکخراو هیچ جوولەکەیەک نیە کە پشتیوانی لە هیتلێر و نازیسم بکا و هەوڵی داپۆشینی تاوانەکانیان بدا. بۆیە جوولەکە وەک نەتەوەیەک کە دەتوانن بەرەوڕووی قەیرانەکان ببنەوە دەر دەکەون و کوردیش وەکوو نەتەوەیەک کە لە قەیران و هەڕەشەکاندا پەرتەوازەتر دەبێ، نمایش دەکرێ.
هەوڵی داپۆشینی تاوان و جینایەتەکانی خومەینی و کۆماری ئیسلامی، نەک لە راستای بەرژەوەندیی نەتەوەییدا نیە و بە هیچ لۆژیکێکی سیاسی و نەتەوەیی پاساو نادرێتەوە، بەڵکوو رێک نیشاندەری کارەساتی نەتەوەییە.
دوای دوو ساڵ و نیو لە هەوڵەکان بۆ گرتنی کۆنگرەی نەتەوەیی! ئێستا گەیشتووینە خاڵی خولقاندنی کارەساتی نەتەوەیی بە دەستی خۆمان وەک نەتەوەی کورد.
