کوردستان میدیا: حکوومەتی هەرێمی کوردستان بە هۆی ئەنجامدانی ڕێفراندۆمی سەربەخۆیی کوردستان لە لایەن وڵاتی دراوسێ و بەتایبەت حکوومەتی ناوەندیی عێراقەوە کەوتووەتە ژێر فشار و هەڕەشە.
پێش ئەنجامدانی ڕێفراندۆم
دوای ئەوەیکە هەواڵدەرییەکانی هەرێمی کوردستان ڕۆژی چوارشەممە ڕێکەوتی ١٧ی جۆزەردانی ١٣٩٦ی هەتاوی، لە ڕاپۆرتێکدا بڵاویان کردەوە بەرپرسانی هەرێمی کوردستانی باشوور لە کۆبوونەوەیەکدا بە سەرپەرەستیی مەسعوود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە سەر پرسی سەربەخۆیی گفتۆگۆیان کردووە و بڕیاریان داوە ئەو پڕۆسە نیشتمانی و نەتەوەییە لە ٣ی ڕەزبەری وەرزی پاییزی ئەمساڵدا بەڕێوە بچێت دژایەتی و ناڕەزایەتییەکان لەهەمبەر ئەو هەڵوێستەی ڕێبەرانی کورد لەلایەن دوژمنانی گەلەوە هاتنە ئاراوە.
سەرەڕای دژایەتی و ناڕەزایەتییەکانی ئێران، تورکیە و سووریە و داوا کردنی دواخستنی گشتپرسی لە لایەن ئامریکاوە، بەرپرسانی هەرێمی کوردستان جەختیان لەسەر بەڕێوەچوونی ڕێفراندۆم لە کاتی دیاریکراوی خۆی واتە ٣ی ڕەزبەری ئەمساڵدا کردەوە و دواجار لە 3ی ڕەزبەردا ئەم پڕۆسە بەڕێوەچوو.
پرسی سەربەخۆیی هەرێمی کوردستان، عەلی خامنەیی ڕێبەری ڕێژیمی ئێرانی هێنایە سەرهێڵ و ناوبراو بەفەرمی دژایەتی خۆی لەگەڵ ئەو پرسە نیشتمانییەی کوردستان دەربڕی.
دوای ئەوەیکە خامنەیی نیسبەت بەو پرسەی گرینگەی نەتەوەی کورد وەدەنگ هات و لە دانیشتن لەگەڵ عبادی باسی لەوە کرد کە متمانە بە ئامریکا مەکەن، گەلی کورد لەم پارچەی نیشتمان بەمجدتر پێداگر بوون لەسەر بەڕێوەچوونی ڕێفراندۆم.
لە ماوەی پێش ئەنجامدانی ڕێفراندۆمی سەربەخۆیی کوردستان چەندین وڵاتی ناوچە لەوانەش وڵاتانی عەرەبی و ئیسرائیل و چەندین وڵاتی ڕۆژئاوایی و کەسایەتیی ناوداری جیهانی پشتیوانی خۆیان لە سەربەخۆیی کوردستان دەربڕی.
هاوکات ئامریکا، چەندین وڵاتی ڕۆژئاوایی و ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتوورکان داوایان کرد کە ڕێفراندۆم دوا بخرێت.
بەرپرسانی حکوومەتی هەرێمی کوردستان وێڕای ئیدانەکردنی ئەو داواکارییە لە کۆڕ و کۆبوونەوەکاندا ڕایانگەیاند کە ڕێفراندۆم ئیرادەی گەلە و ئێمە ڕێفراندۆم بەڕێوە دەبەین.
دەستپێکی ڕێفراندۆم:
ڕۆژی دووشەممە ڕێکەوتی ٣ی ڕەزبەری ١٣٩٦ی هەتاوی خه‌ڵكی باشووری كوردستان، له پڕۆسه‌یه‌كی مێژوویی و چاره‌نووسسازدا چوونە سەر سندووقەکانی دەنگدان و چاره‌نووسی خۆیان دیاری کرد.
ڕێفراندۆمی سەربەخۆیی کوردستان له ناوچه‌كانی ژێر دەسەڵاتی ئیداره‌ی هه‌رێمی كوردستان و سه‌رجه‌م ناوچه كوردستانییەکان كه له ژێر كۆنتڕۆڵی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان دایه، بەڕێوە چوو.
كۆمیسیۆنی باڵای سه‌ربه‌خۆیی هه‌ڵبژاردن و ڕاپرسیی هه‌رێمی كوردستان بڵاوی کردەوە، زیاتر له ٥ میلیۆن كه‌س دەتوانن لە پرۆسه‌كه بەشداری بکەن و له سه‌رانسه‌ری باشووری كوردستان ١٢ هه‌زار بنكه دانراون کە ٧ هه‌زاریان له پارێزگاكانی هه‌رێمی كوردستان بوون و ٥ هه‌زاریشیان له ناوچه كوردستانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی ئیداره‌ی هه‌رێمی كوردستان دانرابوون.
ئەنجامی ڕێفراندۆم
ڕۆژی چوارشەممە ڕێکەوتی ٥ی ڕەزبەری ١٣٩٦ی هەتاوی، کۆمیسیۆنی هەڵبژاردن و ڕاپرسی، ئەنجامی بەرایی ڕێفراندۆمی هەرێمی کوردستانی بڵاوی کردەوە کە به ڕێژەی (٧٢.١٦%)ی دەنگدەران لە پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان و ناوچەکانی دەرەوەی هەرێم و کوردستانیانی دەرەوە بەشداریی پرۆسەکەیان کردووە و به رێژەی (٩٢.٧٣%) دەنگی بەڵێ و (٧.٢٧%)یش بە نەخێر دەنگیان داوە.
ئەنجامی پرۆسەی دەنگدان کە لەلایەن کۆمیسیۆنی هەڵبژاردن و ڕاپرسی ڕاگەیەندرا بەم شێوەیە بووە:
ـ ژمارەی دەنگدەران: (٤٥٨١٢٥٥) دەنگدەر بوە و لەو ڕێژەیەش (٣٣٠٥٩٢٥) دەنگدەر بەشدارییان کردوە کە به ڕێژەی (٧٢.١٦%)ی بەشداران، لە پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان و ناوچەکانی دەرەوەی هەرێم و کوردستانیانی دەرەوەی وڵات بەشدارییان له پرۆسەکەدا کردووە.
هەروەها دوای تۆمارکردنی ژمارەیەک سکاڵا و یەکلاکردنەوەی سکاڵاکان (٤٠٠١١) دەنگ پوچەڵ کراوەتەوە کە کۆی گشتی دەکاتە (١.١%)ی دەنگەکان و (٩٦٣٨) دەنگی سپی و (١٧٠٦١١) دەنگ ە لەبەر هاوتانەبون لەگەڵ داتاکانی کۆمیسیۆن دوورخراوەتەوه.
کۆی گشتی (٣٠٨٥٩٣٥) دەنگ ئەژمار کراون و لەو ڕێژەیەش (٢٨٦١٤٧١)ی بەڵێ بوە کە دەکاتە ڕێژەی (٩٢.٧٣%)ی دەنگەکان و (٢٢٤٤٦٤) نەخێر بوە کە دەکاتە (٧.٢٧%)ی دەنگەکان.
ئەنجامی کۆتایی ڕێفراندۆم دوای پەسەندکردنی لە لایەن دادگای پێداچونەوەی هەرێمی کوردستان ڕادەگەیەندرێت.
هەڵویست و کاردانەوەی وڵاتانی بیانی و ناوچەکە لەهەمبەر ڕاگەیاندنی ئەنجامی ڕێفراندۆم
له دوای کۆتایی هاتنی ڕێفراندۆمی سەربەخۆیی کوردستان له شار و شارۆچكه‌كانى كوردستان، هاووڵاتيان به شێوازى جۆراوجۆر ده‌ستيان كرد به ئاهه‌نگ و ده‌ربڕينى خۆشى به بۆنه‌ى سه‌ركه‌وتنى پرۆسه‌ى ڕێفراندۆمه‌وه.
له ئاهه‌نگه‌كاندا جگه له كورد پێكهاته‌كانى ديكه‌ى كوردستانيش به‌شدار بوون.
هەروەها ژماره‌یه‌ك له كوردانی ئیسرائیل، هاوكات له‌گه‌ڵ به‌ڕێوه‌چوونی ڕێفراندۆمی سه‌ربه‌خۆیی كوردستان له باشووری كوردستان، له به‌رده‌م كونسولگه‌ریی ئامریكا له ئۆرشه‌لیم بۆ پاڵپشتی ریفراندۆمی سه‌ربه‌خۆیی كوردستان كۆبوونه‌وه‌و ئاهه‌نگ و هه‌ڵپه‌ڕكێیان سازكرد.
له‌گه‌ڵ ڕاگەیاندنی ئەنجامی پرۆسه‌ى ڕێفراندۆمى سه‌ربه‌خۆيى كوردستاندا، له ئه‌نجوومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق چه‌ند بڕيارێک له دژى كورد ده‌ركران.
پارلمانی عێراق به بێ بوونى نوێنەرانی كورد چەند بڕیاری ده‌ركرد که سه‌رۆك وه‌زيرانی پابه‌ند كرد هێز له دژى كورد له ناوچه‌كانى سنوورى ١٤٠ بجوڵێنێت.
هه‌روه‌ها بڕياريش درا کە پارلمان له دادگاى فێدراڵى سكاڵا له دژى فوئاد مه‌عسوم سه‌ركۆمارى عێراق تۆمار بكات و به تۆمه‌تى پێشێلكردنى به‌ندى ٦١ى ده‌ستوور تايبه‌ت به سه‌روه‌رى عێراق له كاره‌كه‌ى دوورى بخاته‌وه.
حەیدەر ئەلعبادی هەڕەشەی لە کوردستانی باشوور کرد کە هێرشی نیزامی دەکاتە سەر کوردستان و هەروەها ناوبراو باسی لەوە کردووە کە ئێمە لەسەر ئەنجامی ڕێفراندۆم گفتوگۆ ناکەین کە ئەوەش لە لایەن بەرپرسانی حکوومەتی هەرێمەوە قەبووڵ نەکراوە.
پارلمانی عێراق ڕێگای بە حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیران دا که هێز بباتە نێو ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم، بۆ ئەوەی دەستیان بەسەردا بگرن و لە دەست پێشمەرگەیان دەربێنن.
لەو بارەیەوە نەجمەدین كەریم پارێزگاری كەركووك ڕایگەیاند ڕێگە بە هاتنی هێزەكانی سپای عێراق و پۆلیسی فێدراڵی بۆ پارێزگاكە نادەین.
هەروەها مه‌سرور بارزانی ڕاوێژكاری ئه‌نجوومه‌نی ئاسایشی هه‌رێمی كوردستان ڕایگەیاندووە بڕیاره‌كانی پارلمانی عێراق هەڵخڕێنەنانە و بێ باكانه‌ن كه یارمه‌تی دۆخه‌كه نادات.
جەواد زەریف، وەزیری دەروەی ڕێژیمی ئێرانیش ڕایگەیاندووە ئێمە پێمانوایە ئەو گشتپرسییەی کرا، هەڵەبوو؛ بەڵام وەکو گەلی ئێران بە دۆستی نێوخۆی کورد دەمێنینەوە.
مەجلیسی ڕێژیمی ئیسلامیی ئێران ڕۆژی چوارشەممە ڕێکەوتی ٥ی ڕەزبەری ١٣٩٦ی هەتاوی بۆ تاوتوێکردنی ڕێفراندۆمی سەربەخۆیی هەرێمی کوردستان بە بەشداریی سەرۆکی شوڕای بەرزی ئەمنییەتی ڕێژیم کۆبووونەوە.
نوێنەرانی دەستنیشانکراوی ڕێژیم بە بەشداری شەمخانی کۆبوونەوە و ٢١٠ نوێنەری دەستنیشانکراوی ئەو ڕێژیمە دژی کوردستان و نەتەوەی کورد وەستانەوە.
سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی و وڵاتانی دراوسێی كوردستان، له ڕێگه‌ی چه‌ند ده‌ستپێشخه‌ری و پرۆژه‌یه‌كه‌وه هه‌وڵیاندا ڕێفراندۆم هه‌ڵبوه‌شێته‌وه یان دوابخرێت و كورد بگه‌ڕێته‌وه به‌غدا و دانووستان ده‌ست پێ‌بكاته‌وه، به‌ڵام ئەو هەوڵە شکستی هێنا.
ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان بەسەرپەرشتیی نێچیرڤان بارزانی لەبارەی گشتپرسی و کاردانەوەکان و بڕیارەکانی حکومەت و پەرلەمانی عێراق کۆبوویەوە.
لە ئامریكا دەنگەكانی پشتیوانی لە سەربەخۆیی كوردستان ڕووی لە زیادبوون کرد و چەند ئەندامێکی کۆنگره پشتیوانیان لە سەربەخۆیی کوردستان کرد.
لە دوای هەموو هەڕەشە و هەڵویستەکان حکوومەتی هەرێمی کوردستان لەسەر بڕیای خۆی پابەندە و باس لە گفتوگۆ دوای ئەنجامی ڕێفراندۆم لەگەڵ بەغدا دەکات.
پێش ئەنجامدانی ڕێفراندۆم
دوای ئەوەیکە هەواڵدەرییەکانی هەرێمی کوردستان ڕۆژی چوارشەممە ڕێکەوتی ١٧ی جۆزەردانی ١٣٩٦ی هەتاوی، لە ڕاپۆرتێکدا بڵاویان کردەوە بەرپرسانی هەرێمی کوردستانی باشوور لە کۆبوونەوەیەکدا بە سەرپەرەستیی مەسعوود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە سەر پرسی سەربەخۆیی گفتۆگۆیان کردووە و بڕیاریان داوە ئەو پڕۆسە نیشتمانی و نەتەوەییە لە ٣ی ڕەزبەری وەرزی پاییزی ئەمساڵدا بەڕێوە بچێت دژایەتی و ناڕەزایەتییەکان لەهەمبەر ئەو هەڵوێستەی ڕێبەرانی کورد لەلایەن دوژمنانی گەلەوە هاتنە ئاراوە.
سەرەڕای دژایەتی و ناڕەزایەتییەکانی ئێران، تورکیە و سووریە و داوا کردنی دواخستنی گشتپرسی لە لایەن ئامریکاوە، بەرپرسانی هەرێمی کوردستان جەختیان لەسەر بەڕێوەچوونی ڕێفراندۆم لە کاتی دیاریکراوی خۆی واتە ٣ی ڕەزبەری ئەمساڵدا کردەوە و دواجار لە 3ی ڕەزبەردا ئەم پڕۆسە بەڕێوەچوو.
پرسی سەربەخۆیی هەرێمی کوردستان، عەلی خامنەیی ڕێبەری ڕێژیمی ئێرانی هێنایە سەرهێڵ و ناوبراو بەفەرمی دژایەتی خۆی لەگەڵ ئەو پرسە نیشتمانییەی کوردستان دەربڕی.
دوای ئەوەیکە خامنەیی نیسبەت بەو پرسەی گرینگەی نەتەوەی کورد وەدەنگ هات و لە دانیشتن لەگەڵ عبادی باسی لەوە کرد کە متمانە بە ئامریکا مەکەن، گەلی کورد لەم پارچەی نیشتمان بەمجدتر پێداگر بوون لەسەر بەڕێوەچوونی ڕێفراندۆم.
لە ماوەی پێش ئەنجامدانی ڕێفراندۆمی سەربەخۆیی کوردستان چەندین وڵاتی ناوچە لەوانەش وڵاتانی عەرەبی و ئیسرائیل و چەندین وڵاتی ڕۆژئاوایی و کەسایەتیی ناوداری جیهانی پشتیوانی خۆیان لە سەربەخۆیی کوردستان دەربڕی.
هاوکات ئامریکا، چەندین وڵاتی ڕۆژئاوایی و ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتوورکان داوایان کرد کە ڕێفراندۆم دوا بخرێت.
بەرپرسانی حکوومەتی هەرێمی کوردستان وێڕای ئیدانەکردنی ئەو داواکارییە لە کۆڕ و کۆبوونەوەکاندا ڕایانگەیاند کە ڕێفراندۆم ئیرادەی گەلە و ئێمە ڕێفراندۆم بەڕێوە دەبەین.
دەستپێکی ڕێفراندۆم:
ڕۆژی دووشەممە ڕێکەوتی ٣ی ڕەزبەری ١٣٩٦ی هەتاوی خه‌ڵكی باشووری كوردستان، له پڕۆسه‌یه‌كی مێژوویی و چاره‌نووسسازدا چوونە سەر سندووقەکانی دەنگدان و چاره‌نووسی خۆیان دیاری کرد.
ڕێفراندۆمی سەربەخۆیی کوردستان له ناوچه‌كانی ژێر دەسەڵاتی ئیداره‌ی هه‌رێمی كوردستان و سه‌رجه‌م ناوچه كوردستانییەکان كه له ژێر كۆنتڕۆڵی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان دایه، بەڕێوە چوو.
كۆمیسیۆنی باڵای سه‌ربه‌خۆیی هه‌ڵبژاردن و ڕاپرسیی هه‌رێمی كوردستان بڵاوی کردەوە، زیاتر له ٥ میلیۆن كه‌س دەتوانن لە پرۆسه‌كه بەشداری بکەن و له سه‌رانسه‌ری باشووری كوردستان ١٢ هه‌زار بنكه دانراون کە ٧ هه‌زاریان له پارێزگاكانی هه‌رێمی كوردستان بوون و ٥ هه‌زاریشیان له ناوچه كوردستانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی ئیداره‌ی هه‌رێمی كوردستان دانرابوون.
ئەنجامی ڕێفراندۆم
ڕۆژی چوارشەممە ڕێکەوتی ٥ی ڕەزبەری ١٣٩٦ی هەتاوی، کۆمیسیۆنی هەڵبژاردن و ڕاپرسی، ئەنجامی بەرایی ڕێفراندۆمی هەرێمی کوردستانی بڵاوی کردەوە کە به ڕێژەی (٧٢.١٦%)ی دەنگدەران لە پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان و ناوچەکانی دەرەوەی هەرێم و کوردستانیانی دەرەوە بەشداریی پرۆسەکەیان کردووە و به رێژەی (٩٢.٧٣%) دەنگی بەڵێ و (٧.٢٧%)یش بە نەخێر دەنگیان داوە.
ئەنجامی پرۆسەی دەنگدان کە لەلایەن کۆمیسیۆنی هەڵبژاردن و ڕاپرسی ڕاگەیەندرا بەم شێوەیە بووە:
ـ ژمارەی دەنگدەران: (٤٥٨١٢٥٥) دەنگدەر بوە و لەو ڕێژەیەش (٣٣٠٥٩٢٥) دەنگدەر بەشدارییان کردوە کە به ڕێژەی (٧٢.١٦%)ی بەشداران، لە پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان و ناوچەکانی دەرەوەی هەرێم و کوردستانیانی دەرەوەی وڵات بەشدارییان له پرۆسەکەدا کردووە.
هەروەها دوای تۆمارکردنی ژمارەیەک سکاڵا و یەکلاکردنەوەی سکاڵاکان (٤٠٠١١) دەنگ پوچەڵ کراوەتەوە کە کۆی گشتی دەکاتە (١.١%)ی دەنگەکان و (٩٦٣٨) دەنگی سپی و (١٧٠٦١١) دەنگ ە لەبەر هاوتانەبون لەگەڵ داتاکانی کۆمیسیۆن دوورخراوەتەوه.
کۆی گشتی (٣٠٨٥٩٣٥) دەنگ ئەژمار کراون و لەو ڕێژەیەش (٢٨٦١٤٧١)ی بەڵێ بوە کە دەکاتە ڕێژەی (٩٢.٧٣%)ی دەنگەکان و (٢٢٤٤٦٤) نەخێر بوە کە دەکاتە (٧.٢٧%)ی دەنگەکان.
ئەنجامی کۆتایی ڕێفراندۆم دوای پەسەندکردنی لە لایەن دادگای پێداچونەوەی هەرێمی کوردستان ڕادەگەیەندرێت.
هەڵویست و کاردانەوەی وڵاتانی بیانی و ناوچەکە لەهەمبەر ڕاگەیاندنی ئەنجامی ڕێفراندۆم
له دوای کۆتایی هاتنی ڕێفراندۆمی سەربەخۆیی کوردستان له شار و شارۆچكه‌كانى كوردستان، هاووڵاتيان به شێوازى جۆراوجۆر ده‌ستيان كرد به ئاهه‌نگ و ده‌ربڕينى خۆشى به بۆنه‌ى سه‌ركه‌وتنى پرۆسه‌ى ڕێفراندۆمه‌وه.
له ئاهه‌نگه‌كاندا جگه له كورد پێكهاته‌كانى ديكه‌ى كوردستانيش به‌شدار بوون.
هەروەها ژماره‌یه‌ك له كوردانی ئیسرائیل، هاوكات له‌گه‌ڵ به‌ڕێوه‌چوونی ڕێفراندۆمی سه‌ربه‌خۆیی كوردستان له باشووری كوردستان، له به‌رده‌م كونسولگه‌ریی ئامریكا له ئۆرشه‌لیم بۆ پاڵپشتی ریفراندۆمی سه‌ربه‌خۆیی كوردستان كۆبوونه‌وه‌و ئاهه‌نگ و هه‌ڵپه‌ڕكێیان سازكرد.
له‌گه‌ڵ ڕاگەیاندنی ئەنجامی پرۆسه‌ى ڕێفراندۆمى سه‌ربه‌خۆيى كوردستاندا، له ئه‌نجوومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق چه‌ند بڕيارێک له دژى كورد ده‌ركران.
پارلمانی عێراق به بێ بوونى نوێنەرانی كورد چەند بڕیاری ده‌ركرد که سه‌رۆك وه‌زيرانی پابه‌ند كرد هێز له دژى كورد له ناوچه‌كانى سنوورى ١٤٠ بجوڵێنێت.
هه‌روه‌ها بڕياريش درا کە پارلمان له دادگاى فێدراڵى سكاڵا له دژى فوئاد مه‌عسوم سه‌ركۆمارى عێراق تۆمار بكات و به تۆمه‌تى پێشێلكردنى به‌ندى ٦١ى ده‌ستوور تايبه‌ت به سه‌روه‌رى عێراق له كاره‌كه‌ى دوورى بخاته‌وه.
حەیدەر ئەلعبادی هەڕەشەی لە کوردستانی باشوور کرد کە هێرشی نیزامی دەکاتە سەر کوردستان و هەروەها ناوبراو باسی لەوە کردووە کە ئێمە لەسەر ئەنجامی ڕێفراندۆم گفتوگۆ ناکەین کە ئەوەش لە لایەن بەرپرسانی حکوومەتی هەرێمەوە قەبووڵ نەکراوە.
پارلمانی عێراق ڕێگای بە حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیران دا که هێز بباتە نێو ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم، بۆ ئەوەی دەستیان بەسەردا بگرن و لە دەست پێشمەرگەیان دەربێنن.
لەو بارەیەوە نەجمەدین كەریم پارێزگاری كەركووك ڕایگەیاند ڕێگە بە هاتنی هێزەكانی سپای عێراق و پۆلیسی فێدراڵی بۆ پارێزگاكە نادەین.
هەروەها مه‌سرور بارزانی ڕاوێژكاری ئه‌نجوومه‌نی ئاسایشی هه‌رێمی كوردستان ڕایگەیاندووە بڕیاره‌كانی پارلمانی عێراق هەڵخڕێنەنانە و بێ باكانه‌ن كه یارمه‌تی دۆخه‌كه نادات.
جەواد زەریف، وەزیری دەروەی ڕێژیمی ئێرانیش ڕایگەیاندووە ئێمە پێمانوایە ئەو گشتپرسییەی کرا، هەڵەبوو؛ بەڵام وەکو گەلی ئێران بە دۆستی نێوخۆی کورد دەمێنینەوە.
مەجلیسی ڕێژیمی ئیسلامیی ئێران ڕۆژی چوارشەممە ڕێکەوتی ٥ی ڕەزبەری ١٣٩٦ی هەتاوی بۆ تاوتوێکردنی ڕێفراندۆمی سەربەخۆیی هەرێمی کوردستان بە بەشداریی سەرۆکی شوڕای بەرزی ئەمنییەتی ڕێژیم کۆبووونەوە.
نوێنەرانی دەستنیشانکراوی ڕێژیم بە بەشداری شەمخانی کۆبوونەوە و ٢١٠ نوێنەری دەستنیشانکراوی ئەو ڕێژیمە دژی کوردستان و نەتەوەی کورد وەستانەوە.
سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی و وڵاتانی دراوسێی كوردستان، له ڕێگه‌ی چه‌ند ده‌ستپێشخه‌ری و پرۆژه‌یه‌كه‌وه هه‌وڵیاندا ڕێفراندۆم هه‌ڵبوه‌شێته‌وه یان دوابخرێت و كورد بگه‌ڕێته‌وه به‌غدا و دانووستان ده‌ست پێ‌بكاته‌وه، به‌ڵام ئەو هەوڵە شکستی هێنا.
ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان بەسەرپەرشتیی نێچیرڤان بارزانی لەبارەی گشتپرسی و کاردانەوەکان و بڕیارەکانی حکومەت و پەرلەمانی عێراق کۆبوویەوە.
لە ئامریكا دەنگەكانی پشتیوانی لە سەربەخۆیی كوردستان ڕووی لە زیادبوون کرد و چەند ئەندامێکی کۆنگره پشتیوانیان لە سەربەخۆیی کوردستان کرد.
لە دوای هەموو هەڕەشە و هەڵویستەکان حکوومەتی هەرێمی کوردستان لەسەر بڕیای خۆی پابەندە و باس لە گفتوگۆ دوای ئەنجامی ڕێفراندۆم لەگەڵ بەغدا دەکات.
